Er was een lekkere hoeveelheid regen gevallen afgelopen zondag. De wind heeft er voor gezorgd dat de zuidmuur flink wat water te verduren kreeg. Dinsdagnacht heeft het opnieuw horizontaal geregend, en dat terwijl de zuidmuur nog niet droog was van de vorige bui.
Woensdagmiddag begon de muur al lekker te drogen, maar de natste plekken waren nog goed zichtbaar. En dan kan je zien wat er gebeurt als er zoveel regen tegen de muur aankomt: het vocht zakt naar beneden.
Daar waar het raam zit, is veel vocht via de vensterbank / waterslag voor de muur langs op de grond gevallen. De muur onder de vensterbank is slechts nat van de regen die er tegenaan is gewaaid.
Links en rechts van het raam is alle regen in de muur opgezogen en alleen aan de bovenkant droog. Dat betekent dat het vocht in de muur flink kan zakken. Maar niet verder dan de stenen muur, want daarop ligt, op aanraden van de experts, waterdichte folie. "Tegen optrekkend vocht".
Leuk bedacht, dat optrekkend vocht, maar de hoeveelheid zakkend vocht is vele malen groter, en dat vocht kan nu niet in de stenen muur zakken. Hierdoor blijft de onderkant van de strobalen wand dus veel langer nat dan eigenlijk nodig was.
Komende zomer, als er nieuwe klei komt, zal ik op een aantal plekken deze folie weghalen (de stuuklaag er dus eerst afhalen) en daarna de hele muur een fris laagje geven. Dan helpt de bakstenen muur mee om de strobalen droog te houden.
Tsja, in de 'conventionele' bouw is het natuurlijk gebruikelijk een vochtkering op het trasraam aan te brengen. Ik vraag me overigens wel eens af hoeveel optrekkend vocht er nou echt omhoog komt...?
BeantwoordenVerwijderenHet trasraam, of de voeting bij vakwerkgebouwen was eerder als bescherming tegen opspattend vocht. Spatwater waar in voorbije eeuwen ook veel zouten in voorkwamen door de vele mest rond de bewoning.
VerwijderenDe vochtkering in de 'conventionele bouw' vind je vooral pas vanaf de introductie van de spouwmuur. Het hoofddoel is dan om het vocht in het buitenspouwblad naar buiten af te voeren. De vochtkering lag dan ook hoger op het binnenblad zodat het vocht door een paar open stootvoegen in het buitenblad naar buiten kan. Het is niet ingevoerd voor 'opstijgend vocht', maar vor dalend vocht in het buitenblad en de spouw.
Deze laatste constructie was hier ook een optie geweest als de voeting/trasraam uit een spouwconstructie bestaat, maar dan had de kering ongeveer twee stenen boven het maaiveld moeten zitten en niet helemaal bovenaan.
Hee Alef en G!
VerwijderenEr is een waterkering voor dalend vocht in de bakstenen muur opgenomen, 1 steen boven de fundering. Er zijn daar ook open stootvoegen, maar die komen dus 4 lagen onder maaiveld, ik ben er niet zeker van of ze dan nog iets nuttigs doen...
De spouwisolatie is op die plek polystyreen, die zal ondanks wat extra vocht haar werk nog wel doen.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
VerwijderenDag Marleen,
BeantwoordenVerwijderenDie waterkering in een spouwmuur hoort 1 steen boven het maaiveld te zitten. Misschien is het maaiveld op deze plek intussen teveel opgehoogd, dan kan je best deze terug verlagen tot het voorziene niveau. In het andere geval is het een ontwerpfout van je architect (waarvoor hij 10 jaar aansprakelijk is).
Los van de spouwmuurconstructie onderaan is de strobalen/leem muur bovenaan eerder verwant met de vakwerkmuren van vroeger. En daarvoor gold de regel dat de breedte van de overstekken 2,5X de muur eronder beschermd. Heb je dus 40cm overstek, dan zal deze maximaal de eerste 2m onder de overstek droog kunnen houden. Is het meer, dan zal je op een andere manier deze stro/leem- muur moeten beschermen.
Bij een traditioneel vakwerk ligt op de stenen voeting eerst horizontaal een (eiken) balk, de voetstijlbalk. Deze balk is de achillespees van de constructie en gaat altijd als eerste rotten. Nu is er in de afgelopen decennia om die reden bij restauraties ook geëxperimenteerd met folies en loodslabben onder de voetstijlplaat. Maar de ervaringen hiermee leren dat de voetstijlplaat daarmee nog sneller wegrot. Best is dus nog altijd met absorberende bakstenen en vooral kalkmortel te werk gaan bij de constructie van de voeting, deze zijn de beste garantie om het vocht snel uit de boven-constructie (van hout, stro, leem ) weg te nemen.
G
Die kering zit inderdaad veel te laag. Maar hoe erg is dat? Het grondwater zit nog lager, dus zou zakkend vocht door de bodem worden opgenomen.
VerwijderenKomende zomer breek ik daar een stuk leem weg om de stro te bekijken. Deze muur zit er sinds 2017 (oktober) op, een dikke 4 jaar. Ik ben wel benieuwd!
De voet van de muur accumuleert natuurlijk ook veel water na een regenbui, zeker aan de regenzijde. Grond - en zeker natte grond- vertraagt het droogproces. Of die extra droogdagen nu het verschil gaan maken is moeilijk te zeggen, maar als je de keuze hebt zou ik toch altijd opteren voor het ontwerp met de snelste droging. Hier is het nu eenmaal zo.
VerwijderenVoor het stro ben ik ook wel benieuwd. Het gaat , helaas, mogelijk wel erger worden eenmaal het huis bewoond is, als de verschillen (temperatuur en vocht) tussen binnen/buiten groter worden. Daarom alle beetjes die onder controle gehouden worden via ontwerp, zeker doen.
In het ergste geval zal je een geventileerde gevelbekleding moeten voorzien aan de regenzijde, bijvoorbeeld beplanking of shingles, denk ik.
G
Als het huis verwarmd wordt, dan zou ik verwachten dat de muur juist sneller droogt. Er is dan wel de dampdruk die er bij komt, maar toch, ik ben er niet zo bang voor. De leem is steeds, zelf na een flinke bak regen, meestal de volgende dag alweer droog.
BeantwoordenVerwijderenEn in het ergste geval zal ik de leem vervangen door kalkstuc op de plekken die de grootste hoeveelheden vocht te verwerken krijgen.
Komende zomer ga ik die folie weghalen, want ik heb liever dat bakstenen een dag langer nat zijn dan de leem. Ik ben dan benieuwd hoe de stro er uit zit, na 4 jaar regen en wind...
Als het leem na een dag steeds droog is, lijkt me het inderdaad geen probleem. Maar als het een week duurt kan dit al te lang zijn voor het stro.
BeantwoordenVerwijderenIn tegenstelling tot veel reclame-info kan puur leem (zoals stuc) helemaal niet veel vocht bufferen. Het is juist snel verzadigd en kan door die eigenschap andere stoffen goed droog houden(onder de juiste omstandigheden). De fijne poriën die snel dicht zitten, zoals op de foto van de zuidmuur, moet je op dat moment als een dampSCHERM beschouwen voor het vocht dat langs binnen komt (door de het dampdrukverschil dat toeneemt na bewoning). Daarom mag het best niet te lang verzadigd zijn.
G
Ja, ik begrijp dat als de leem aan de buitenkant nat is, dat het daarmee dampdicht wordt.
VerwijderenIk ben elke keer weer verbaasd hoe snel zo'n natte muur weer droog is. Als we van de zomer een stuk strobaal gaan opzoeken zal ik op het blog delen hoe het er uit ziet na 4 jaar wind en regen...
Bedankt voor je aanvullende reacties!
Het is zeker beter om eerst eens te kijken en te evalueren. Misschien moet er wel niets aan de muur gebeuren.
BeantwoordenVerwijderenMaar als je toch iets wil veranderen aan de muur zou ik toch eerst goed nadenken over (tras)kalkstuc. Meestal wordt daar aan de buitenzijde dan traskalk voor gepromoot. Vooral het Belgische Casacalida werkte op deze manier. Persoonlijk denk ik niet dat traskalk veel problemen kan oplossen. Integendeel. Traskalk kan beter tegen uitspoelen, maar houdt het stro zelf niet droger. Mogelijk laat het wat moeilijker regen doorslaan, maar anderzijds gaat het ook zeker trager drogen dan leem. De balans “nat worden/drogen” wordt dus niet beter. En des te harder de stuc (traskalk is hydraulisch en dus behoorlijk hard), des te meer microscheurtjes er in het stucwerk ontstaan mettertijd. Die microscheurtjes zijn vooral goed in het heel snel naar binnenzuigen van regenwater en worden echte vochtvangen.
Ik ben geen voorstander van stuc op een regen belaste muur (beter droog houden met overstekken of houten bekleding), maar als je toch met de stuc wil blijven experimenteren denk ik dat er meer te halen valt met witkalken (hydraatkalk) over het leem. Daarmee wordt de buitenlaag ook beter bestand tegen het uitspoelen, de leem blijft z'n werk doen, de zachte hydraatkalk scheurt veel minder dan traskalk en tot slot worden alle startende microscheurtjes jaarlijks weer gedicht middels een jaarlijkse snelle witwas. Hydraatkalk houdt wel moeilijk op leem. Best is om het heel dun aan te brengen in meerdere verflagen en de toplaag van het leem van veel kleine vezels te voorzien die voor het witkalken nog opgeruwd worden zodat ze een 'mechanische' verbinding/wapening vormen tussen leem en kalk.
G