Nattigheid...

Door Peter

Terwijl ik iemand trots het huis liet zien, viel mijn oog op een natte plek leem, buiten, direct onder de dakoverstek. Hoe beter ik keek, hoe meer natte plekken ik zag. Hmm, niet goed! 

Zou de ventilatie niet goed werken? Zouden de strobalen misschien ook nat zijn? Ik werd er niet gerust op... Kou en vocht kunnen voor grote vochtproblemen zorgen. De consequenties kunnen enorm zijn als hier een fout in zit! We hebben altijd gezegd dat het dak een experiment is, dus nu is het moment aangebroken om het experiment te onderzoeken! (Ook al wilde ik liever binnen verder... ;-) )

Ik besloot de bovenste cm van de leemstuc van de muur weg te halen, zodat de strobalen in het dak beter konden luchten en hun vocht konden kwijtraken. Dat maakte het dak alleen maar natter! Nu ontstonden er overal sporen van vocht (in de vorm van ijs, het was een koude nacht).

Deels ijs, deels water. Als ik een vinger in het gat stak, voelde ik wel dat het daar warmer was dan buiten. Dat is fijn, want als het warmer is, kan er meer vocht in de lucht oplossen en is er best een kans dat er in het dak geen condensatie is opgetreden. Maar ja, dat weet je dus niet zeker, en je wilt het wel zeker weten!

Bij dit stuk dak kwam er in elk geval veel vocht uit het ventilatie-buisje, dus het leek er op dat de ventilatie wel werkte. Maar of het genoeg was?

De volgende dag nog meer vocht. Ik durfde de kachel niet aan te zetten; dat levert extra dampdruk op en waarschijnlijk nog meer vocht. Toch kon ik me niet voorstellen dat er zoveel vocht door de strobalen naar buiten gaat. De strobalen zijn ook aan de onderkant goed ingesmeerd met leem en er zit ook nog een houten plafond aan de warme kant. Ik kon echter niet door de buitenkant van het dak heen kijken...!

Ik heb Wouter Klijn (strobouwer.nl) geraadpleegd, en die wist me al aardig gerust te stellen. Ook hij leek het onwaarschijnlijk te vinden dat het vocht van binnen was dat hier condenseerde. Zijn inschatting was dat het vocht was dat in de lucht in de constructie was opgelost, waar nu, door de snelle afkoeling van het plotse koude weer, opeens geen plaats meer voor was. 

Ik kreeg zijn strobalen-vochtigheidsmeter mee en ben op verschillende plekken gaan meten. In de badkamer, een niet-gestookte ruimte, bleek het stro aan de buitenkant (voorbij het dauwpunt) nog steeds droog te zijn (ca 20% vocht), en 5cm maar naar binnen zelfs nog droger (15%) en halverwege zelfs kurkdroog (minder dan 10%). Ook in de hoofdmuur was het nergens vochtiger dan 13%.

Tegen de buiten-stuc aan: 20%

Een paar cm meer naar binnen: 15%

Tegen de binnenstuc aan: minder dan 10%.

Enigszins gespannen heb ik het stro in het dak gemeten (het hoge dak boven de trap, het lage dak boven de kachel). Daar kwam de vochtigheid ook nergens boven de 13% uit. Kurkdroog dus. Wouter had gelijk; dit vocht kwam niet van binnen, maar is nog een restje van de zomer uit de gehele constructie. 

Ongerustheid om niets dus, behalve dat ik me niet gerealiseerd heb dat ventilatie bij heel lage temperaturen condens gaat opleveren op de plek waar deze lucht de koude buitenlucht tegenkomt. Daar zijn nog maatregelen nodig! 

In de lente, als het dak mooi opgedroogd is, ga ik de stuclaag winddicht vastmaken aan het dak. Wellicht gaan we ooit de onderkant van de overstek aftimmeren, dan zal ik de ventilatiebuizen moeten laten doorlopen tot door het boeiboord heen. 

Weer veel geleerd, en vooral veel vertrouwen gekregen in de opbouw van het dak en de drogende werking van leem. Experiment geslaagd!