Joepie, er is een klimaat-akkoord...!?
"We moeten fossiel-vrij" is het sleutelwoord in Parijs. Uiteindelijk moeten we inderdaad fossielvrij, en dus is het goed dat dit in het klimaatakkoord staat. Maar er zijn natuurlijk nog heel veel mitsen en maren aan "fossiel-vrij". Eén ervan is niet in het nieuws, terwijl deze wel enorm belangrijk is/gaat zijn.
De maatschappij die we nu hebben opgebouwd, heeft haar bestaansrecht te danken aan een enorm energie-
surplus. Het kostte de afgelopen 150 jaar weinig energie om veel energie te winnen. Daardoor kwam er enorm veel energie beschikbaar om te ge(ver?)bruiken. Hiermee hebben we een maatschappij gebouwd die draait op enorme hoeveelheden energie.
Er is een kental dat de mate van energie-surplus weergeeft:
EROEI. Energy Return on Energy Investment: hoeveel energie moet ik investeren om een bepaalde hoeveelheid energie te kunnen oogsten. De vroege olievelden hadden een EROEI van meer dan 1:100. Dat betekent: na het investeren van 1 vat olie waren er 100 vaten beschikbaar. Deze velden zijn al lang leeg, en de EROEI van huidige velden zitten op 1:15 en lager.
Duurzame energiebronnen hebben een nog veel lagere EROEI (afgezien van waterkracht): zonnepanelen schommelen tussen de 1:1,5 en 1:5, afhankelijk van wat je allemaal in de berekening meeneemt. Grote windturbines zitten op 1:10, maar draaien niet elke dag. Kleine windmolens brengen niet eens de energie op die het gekost heeft ze te maken (dus een EROEI < 1:1). Daarbij is de opslag van elektriciteit nog niet een béétje opgelost...
Schattingen geven aan dat onze maatschappij een EROEI van 1:8 nodig heeft om te kunnen blijven functioneren. Duurzame energiebronnen zitten daar ver onder. Dus als we echt fossiel-vrij willen, dan zullen we óók met minder energie toe moeten, hoeveel zonnepanelen we ook neerleggen, hoe laag de prijs van zonnepanelen ook is. Oftewel: we zullen een deel van ons huidige comfort moeten inleveren. We zullen moeten accepteren dat we niet op elk moment genoeg energie tot onze beschikking hebben (windstil mistig weer), dat we soms dingen 's nachts moeten doen...? Elk aspect van deze samenleving die olie nodig heeft (dus waar (nog) geen alternatieven voor zijn) gaan we dan loslaten. Autorijden, vrachtwagens, vliegen? Dat is een rechtstreekse consequentie van "fossiel-vrij".
Dan is er nog iets anders: veel noodzakelijke maatregelen zullen waarschijnlijk helemaal niet door gaan, omdat ze slecht zijn voor de economie (en die gaat nu eenmaal boven alles...), of omdat grote bedrijven overheden voor de rechter dagen (of erger: voor het ISDS-tribunaal, achter gesloten deuren, met dank aan TTIP / CETA en andere vrijhandelsverdragen) omdat maatregelen gevolgen hebben voor de winstverwachting.
Wij gaan niet wachten tot er (n)iets verandert. We doen het gewoon zelf, en hopen dat velen ons voorbeeld gaan volgen. Wij denken dat de echte verandering van onszelf moet komen.
